تیز آب یا اسید (به زبان لاتین acidus به معنای ترش) مادهای شیمیایی است که مشخصههای محلولهای آبی آن مزهٔ ترش، توانایی تغییر رنگ تورنسل آبی به قرمز، و نیز توانایی واکنش با بازها و بعضی فلزات ویژه (همچون کلسیم) و تشکیل نمک هستند. محلولهای آبی اسیدی دارای پیاچ کمتر از ۷ هستند. پیاچ پایین به معنای اسیدی بودن بیشتر و غلظت بالاتر یونهای مثبت هیدروژن است. محلولها یا مواد شیمیایی را که ویژگیهای اسیدمانند داشته باشند اسیدی میخوانند.
تعریف قدیمی
اسیدها موادی ترش مزهاند، خاصیت خورندگی دارند، شناساگرها را تغییر رنگ میدهند و بازها را خنثی میکنند.
در مقابل، بازها موادی با مزهٔ گس-تلخ هستند. حالتی مانند صابون در تماس با دست دارند، شناساگرها را تغییر رنگ میدهند و اسیدها را خنثی میکنند. اگر یک اسید و یک باز با هم واکنش بدهند آب و نمک تولید میشود (نمکها خود از یک فلز و یک نافلز تشکیل شدهاند).
خنثی شدن
خنثی شدن واکنش میان مقادیر برابری اسید و باز است و به تولید نمک و آب میانجامد. برای مثال هیدروکلریک اسید و سدیم هیدروکسید، آب و سدیم کلرید را میدهند:
HCl(aq) + NaOH(aq) → H۲O(l) + NaCl(aq)
اسیدهای قوی
اسیدهای زیر جزو اسیدهای قوی محسوب میشوند و بهطور کامل در آب یونش مییابند و تولید یون (+H3O) میکنند.
هیدروبرمیک اسید HBr
هیدروکلریک اسید HCl
هیدرویدیک اسید HI
نیتریک اسید HNO3
سولفوریک اسید H2SO4
پرکلریک اسید HClO4
کلریک اسید HClO3
اسیدهای ضعیف معدنی
بوریک اسید
کربنیک اسید
کلریک اسید
هیدروفلوریک اسید
فسفریک اسید
هیدروسولفوریک اسید
نیترو اسید
فسفرو اسید
هیدروسیانیک اسید
هیپو فسفرو اسید
اسیدهای ضعیف آلی
بهطور کلی تمام اسیدهای آلی اسیدی ضعیف هستند. مانند:
استیک اسید
بنزوئیک اسید
بوتیریک اسید
سیتریک اسید
فرمیک اسید
لاکتیک اسید
مالئیک اسید
مندلیک اسید
اگزالیک اسید
پروپانوئیک اسید
پیروویک اسید
والریک اسید