اسید نیتریک

اسید نیتریک چیست؟ روش‌های تولید، ویژگی‌ها و کاربردها

اسید نیتریک به فرمول شیمیایی HNO3، یک اسید معدنی بسیار خورنده است. این اسید به صورت خالص و بی‌رنگ است. نیتریک اسید در بازار با خلوص ۶۵% یا ۶۸% وجود دارد که معمولاً به صورت محلول در آب است.

اگر غلظت این اسید به بیشتر از ۸۶% برسد، از آن به عنوان اسید بخار استفاده می‌شود. بسته به مقدار دی اکسید نیتروژن موجود، بخار این اسید تقریباً رنگ قرمز رنگ پیدا می‌کند و اگر غلظت آن به بیشتر از ۹۵% برسد، این بخارات به رنگ سفید تغییر رنگ می‌دهند. این تغییرات یعنی اسید، بسیار خورنده و خطرناک می‌شود!

اسید نیتریک یک واکنشگر اصلی است که برای نیتراسیون استفاده می‌شود. واکنش نیتراسیون یعنی افزودن یک گروه نیترو به طور معمول به یک مولکول آلی.

در حالی که برخی از ترکیبات حاصل از نیتروژن، مواد منفجره یا حساس به شوک الکتریکی و حرارت هستند، تعدادی از آنها نسبتاً پایدار هستند که می‌توانند در مواد منفجره و برای تخریب استفاده شوند، برخی دیگر نیز بسیار پایدارتر هستند و به عنوان رنگدانه در جوهرها و رنگ‌ها به کار می‌روند. از نیترات هیدروژن معمولاً به عنوان یک ماده اکسیدکننده قوی استفاده می‌شود.

کاربردهای اسید نیتریک

استفاده از اسید در گلخانه

اصلی‌ترین کاربرد صنعتی نیترات هیدروژن برای تولید انواع کودهای کشاورزی است. اسید نیتریک با آمونیاک، خنثی می‌شود و نیترات آمونیوم را حاصل می‌کند.

سایر کاربردهای اصلی این اسید برای تولید مواد منفجره، پیش سازهای نایلون و ترکیبات آلی ویژه است.

کاربرد صنعتی اسید نیتریک:

• پیش ماده برای سنتز ترکیبات آلی نیتروژن دار
• به عنوان ترکیب اکسید کننده در فرآیندهای صنعتی
• پیش ماده تهیه نایلون
• ماده اولیه برای سنتز آدیپیک اسید

اسید نیتریک برای هضم و آماده سازی نمونه های گیاهی استفاده می شود. در این فرآیند نیتریک اسید باعث حذف شدن بخش های آلی گیاه می شود. در نتیجه امکان اندازه گیری عناصر موجود در گیاه را به پژوهشگران می دهد. جدای از کاربرد در آزمایشگاه های خاک و گیاه‌شناسی، بدلیل مقادیر زیاد نیتروژنی که دارد، می‌تواند برای ساخت کود نیز مورد استفاده قرار بگیرد. اما عمده کاربرد آن در فرآیند هضم تر است.

کاربرد اسید نیتریک در استخراج طلا

اسید نیتریک اسیدی بسیار قوی است که توانایی حل کردن بسیاری از فلزات را دارد. به همین دلیل است که از این اسید در کنار اسید کلریدریک برای ساخت تیزاب سلطانی استفاده می‌شود. تیزاب با حل کردن فلزات موجود در بردهای الکترونیکی، برای استخراح طلا از بردهای الکترونیکی قدیمی استفاده می‌شود.

کاربرد اسید نیتریک در صنعت

اسید نیتریک در استخراج طلا استفاده شده است. اسید نیتریک در بازیافت ضایعات الکترونیک نیز بسیار کاربرد دارد و یکی از مواد اصلی است.

از اسید نیتریک در سوخت موشک نیز به عنوان اکسید کننده استفاده می‌شود.

یکی از کاربردهای اصلی و اساسی اسید نیتریک، استفاده برای شست و شو است. این اسید بدلیل خورندگی ای که دارد و اینکه میتواند تعداد زیادی از فلزات را به خوبی در خود حل کند، بسیار گزینه مناسبی برای شست و شو است.

از اسید نیتریک برای انجام آنالیزهای شیمیایی نیز به کرات استفاده می‌شود. به عنوان مثال، برای آماده سازی نمونه آنالیزهای ICP-MS و ICP-AES از این اسید استفاده می‌شود.

از اسید نیتریک برای تولید مواد منفجره، تولید رنگ، تولید دارو و به عنوان یک واکنشگر در خیلی فرآیندها استفاده می‌شود.

کاربرد اسید نیتریک در صنایع غذایی

در ارتباط با کاربرد اسید نیتریک در صنایع غذایی باید بگوییم کارخانه ها و شرکت های فرآورده غذایی برای آن که از رشد باکتری و مسمومیت در محصولات خود پیشگیری کنند، اسید نیتریک را مورد استفاده قرار می دهند. همچنین دیگر کاربرد اسید نیتریک در صنایع غذایی استفاده از این ماده برای تثبیت رنگ گوشت قرمز است. اگر گوشت قرمزی را خریداری می کنید که رنگ سرخ خاصی دارد، ممکن است این محصول کشتار روز نباشد. قرمزی زیاد گوشت قرمز می تواند به دلیل افزودن اسید نیتریک به آن باشد. از اسید نیتریک به عنوان یک ماده نگهدارنده در فرآورده های گوشتی همچون کالباس، همبرگر، سوسیس، بیکن ها و.... استفاده می شود. نیتریک اسید در ساخت و تولید پتاسیم نیترات استفاده می‌شود. پتاسیم نیترات یک افزودنی مواد غذایی و عامل رنگزا است. این ماده به عنوان نگهدارنده برای نگهداری گوشت ها و فرآورده های نمکی استفاده می‌شود. (مانند سوسیس و کالباس)

• مواد منفجره و مهمات: در تولید نیترات آمونیوم انفجاری و آلی از این اسید به فراوانی استفاده می شود. هم چنین اسید نیتریک در تولیدات انواع مواد منفجره کاربردهای گسترده دارد.
• کشاورزی و زراعت: از اسید نیتریک برای تهیه کود های کشاورزی برای زراعت استفاده می کنند.
• ساخت تیزاب: برای درست کردن نیترو هیدروکلریک یا تیزاب سلطانی از اسیدی به نام نیتریک استفاده می کنند که خورندگی بسیار بالایی داشته و رنگ آن قرمز یا زرد است.
• اسیدشویی و تمیزکاری: از اسید نیتریک و اسید فسفریک برای از بین بردن و شست و شوی رسوبات، مواد منیزیمی و کلسیمی درون ظروف استفاده می شود.
• سوخت مایع شاتل ها: یکی دیگر از کاربرد های اسید نیتریک در سوخت مایع شاتل ها است که می توان به شاتل های فضایی موشک، سوخت مایع و راکت ها اشاره کرد. اسید نیتریک که غلظت آن بالا تر از ۸۵ درصد باشد را با اسید سولفوریک ترکیب می کنند و به عنوان مواد اکسید کننده مورد استفاده قرار می دهند.

ایمنی و MSDS اسید نیتریک

اسید نیتریک یک اسید خورنده و یک ماده اکسیدکننده قوی است. عمده خطرات آن شامل سوختگی‌های شیمیایی است؛ زیرا اسید با پروتئین‌ها (آمید) و چربی‌ها (استر) روی پوست، واکنش هیدرولیز انجام می‌دهد، در نتیجه، بافت زنده تجزیه می‌شود.

نیتریک اسید غلیظ به دلیل واکنش با کراتین، پوست انسان را زرد رنگ می‌کند. این لکه‌های زرد در هنگام خنثی شدن، به نارنجی تغییر رنگ می‌دهند.

به همین دلیل است که به شدت توصیه می‌شود افرادی که با گرید صنعتی و گرید آزمایشگاهی اسید نیتریک کار می‌کنند همیشه دستکش، ماسک و عینک استفاده کنند. پوشیدن لباس آستین بلند هم الزامی است.

کمک‌های اولیه هنگام ریختن اسید بر روی پوست، همانند سایر عوامل خورنده، شامل شستشوی زیاد با آب است. شستشو به مدت حداقل ۱۰-۱۵ دقیقه برای خنک شدن محل سوختگی اسیدی و جلوگیری از آسیب‌های ثانویه باید ادامه یابد.

شرایط نگهداری اسید نیتریک

نیترات هیدروژن به عنوان یک ماده اکسید کننده قوی می‌تواند با ترکیباتی مانند سیانیدها، کاربیدها یا پودرهای فلزی به طور خطرناک ترکیب شود و گاهی به انفجار منجر خواهد شد.

این اسید با بسیاری از ترکیبات آلی، به شدت واکنش نشان دهد. از این رو باید دور از مواد آلی واکنشگر و فعال، ذخیره و نگهداری شود.

انبار محل ذخیره مخازن حاوی اسید باید تهویه کامل داشته باشد.

بسته‌بندی اسید نیتریک

اسید نیتریک صنعتی و کشاورزی باخلوص 57 درصد فروش بصورت عمده همراه با تانکر استیل (تانکر 20تنی و 5 تنی و 2 تنی)گالن(220لیتری)خرده فروشی (گالن 20لیتری)ارسال بار به تمام نقاط کشوربا سرعت بالا و مطمئن همچنین در صورت نیاز بسته بندی به صورت پالت و تسمه کشی انجام می شود.

   نظرات

دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید مدیر سایت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نمایش مشخصات من